3 روش نمونهگیری و حجم نمونه
نمونه مورد بررسی به روش نمونهگیری چندمرحلهای انتخاب شد. در مرحله نخست نمونهگیری، از سه ناحیه شمال، مرکز و جنوب تهران سه منطقه 1، 13 و 19 از مناطق نوزدهگانه آموزشی تهران به قید قرعه انتخاب شدند. در مرحله بعدی، برای انتخاب دانشآموزان از سه منطقه آموزشی یادشده، روش خوشهای دو مرحلهای بهکارگرفته شد. در وهله اول، از فهرست اسامی مدارس راهنمایی دولتی (به تفکیک جنس) سه تا پنج مدرسه بهطور تصادفی انتخاب شد و در وهله بعد، از مدارس منتخب، به روش تصادفی یک یا دو کلاس پایه دوم راهنمایی مبنای انتخاب دانشآموزان دختر و پسر قرار گرفت.
در پژوهش حاضر بر مبنای توصیههایی که در مورد حجم نمونه در روش الگویابی معادله ساختاری شده است، سعی شد که در هر منطقه 200 دانشآموز (100 دختر و 100 پسر) و مراقبان اصلی آنها به عنوان جمعیت نمونه انتخاب شوند. در نهایت، پس از بررسی پرسشنامهها( با حذف دانشآموزان دارای سابقه بیماری و مردودی) 613 نفر دانشآموز پایه دوم راهنمایی (314 نفر دختر و 299 نفر پسر) و مراقبان اصلی آنها (عمدتاً مادران) نمونه پژوهش حاضر را تشکیل دادند.
4ـ3 ابزارهای گردآوری اطلاعات
برای گردآوری اطلاعات، هفت پرسشنامه در گروه نوجوانان و چهار پرسشنامه در مورد والدین بهکارگرفته شد. همچنین هر دو گروه، پرسشنامه جمعآوری اطلاعات را که حاوی پرسشهایی در مورد مشخصات فردی و خانوادگی بوده تکمیل کردند (پیوست الف).
در انتخاب پرسشنامهها، دو ملاک اصلی مدّ نظر قرارگرفت؛ اول آنکه پرسشنامههایی انتخاب شدند که در پژوهشهای متعدد در حیطه مورد بررسی، مورد استفاده قرارگرفتهاند و ویژگیهای روانسنجی مناسبی برای آنها گزارش شده است. این امر از طریق جستجوی کامپیوتری و مکاتبه با صاحبنظران قلمروی مورد تحقیق میسر شد. دوم آنکه انجام یک پژوهش چند متغیره، مستلزم بهرهگرفتن از چندین پرسشنامه است. به همین دلیل بهمنظور اجتناب از افزایش سؤالات یا از فرم کوتاهشده پرسشنامهها بهره گرفته شد و یا پرسشنامههایی بهکارگرفته شدند که سؤالات کمتری داشتند ولی با ویژگیهای روانسنجی مناسب، متغیرهای مورد بررسی را اندازهگیری میکردند.
در ابتدا، پرسشنامهها ترجمه معکوس شدند؛ بدینترتیب که فردی متخصص در حیطه روانشناسی که به هر دو زبان انگلیسی و فارسی آشنایی کاملی داشت، پرسشنامهها را به زبان فارسی ترجمه کرد. سپس فرد متخصص دیگر با همان ویژگیها، پرسشنامههای فارسی را مجدداً به زبان انگلیسی برگرداند. در وهله بعد، این ترجمه با متن اصلی انگلیسی مقایسه شد و سپس ناهماهنگیهای بین دو فرم توسط فرد متخصص سوم، مورد بررسی قرارگرفتند و در نهایت، پرسشنامهها آماده شدند.
برای تضمین اعتبار محتوایی، پرسشنامههای آمادهشده به چهار متخصص روانشناسی ارائه و پس از اعمال نظرهای ایشان، برای اجرای اولیه آماده شدند. به دنبال این مرحله، پرسشنامهها بهطور مقدماتی در تعداد محدودی از افراد نمونه تحقیق (30 نفر) اجرا شدند که نمره پایایی پرسشنامهها با روش آلفای کرونباخ مبیّن ثبات درونی ابزارهای اندازهگیری در پژوهش بودند.
پایایی پرسشنامهها، در اجرای نهایی نیز محاسبه شده است. در این محاسبه از روش”حذف گویه به شرط افزایش پایایی”استفاده شده است. بر اساس این روش، اگر حذف گویهای ضریب پایایی را به مقدار قابل توجهی افزایش دهد، این گویه حذف میشود. در این پژوهش در برخی از پرسشنامهها، با کاربرد این روش، گویههایی حذف شدند. همچنین اعتبار عاملی پرسشنامهها که صورتی از اعتبار سازه است (سرمد و دیگران، 1383) از طریق تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی بررسی شد. در بخشهای بعدی گزارش، نتایج به دست آمده از تحلیل عامل اکتشافی هر یک از زیرمقیاسها گزارش میشوند. از آنجا که در این فصل الگوی تحلیل عاملی تأییدی کل زیرمقیاسها ارائه خواهد شد، نتایج حاصل از تحلیل عامل تأییدی هر یک از زیرمقیاسها در پیوستِ ب گزارش پژوهش، آورده شدهاند. به استثنای مقیاس هویت که برای ارائه نمونهای از روند کارِ تعیین اعتبار سازه پرسشنامهها، نتایج هردو نوع تحلیل عاملی گزارش شده است.
در سطوری که در پی میآیند، پیش از بیان مشخصات هر یک از پرسشنامهها و ویژگیهای روانسنجی آنها، رویه اجرای ابزارهای پژوهش، توضیح داده خواهند شد.
1ـ4ـ3 رویه اجرای پرسشنامهها
پس از تدارک نهایی پرسشنامهها، با مراجعه به دفتر تحقیقات سازمان آموزش و پرورش شهرتهران، مجوز اجرای پرسشنامهها با اعمال محدودیتهایی اخذ شد. بدینترتیب که سه سؤال از پرسشنامهای که رفتار مشکلآفرین را براساس گزارش نوجوان میسنجید و چهار سؤال از پرسشنامهای که رفتار مشکلآفرین نوجوان را بر اساس گزارش والدین اندازهگیری میکرد، به دلیل اینکه محتوای آنها به فعالیت جنسی و مصرف مواد مربوط بود، مجوز اجرا در مدارس راهنمایی را دریافت نکردند و از مجموعه سؤالات حذف شدند.
بهدنبال اخذ مجوز از دفتر تحقیقات، با مراجعه به مناطق آموزش و پرورش، فهرست اسامی مدارس راهنمایی دولتی دخترانه و پسرانه سه منطقه 1، 13 و 19 دریافت شد. در مراجعه به مدارس منتخب، در جلسهای با مدیر مدرسه پس از برقراری ارتباط مؤثر و بیان توضیحاتی در باب پژوهش، در ابتدا در مورد اجرای پرسشنامههای نوجوانان در کلاس، هماهنگیهای لازم صورت گرفت و در وهله بعد، برای اجرای پرسشنامههای والدین، جلسهای تعیین شد تا مراقب اصلی نوجوان، یعنی، کسی که مسئولیت امور روزمره او را دارد ـ که در فرهنگ ما بهطور عمده مادران عهدهدار چنین مسئولیتی هستند ـ در آن جلسه حضور یابند.
کلیه پرسشنامههای نوجوانان در کلاس بهطور گروهی و بدون ذکر نام اجرا شدند (قبلاً هر پرسشنامه بر اساس نام دانشآموز در دفتر کلاس، کدگذاری شد).
هر نوجوان، دفترچهای حاوی هفت پرسشنامه دریافت میکرد. در ابتدای هر دفترچه، راهنمایی تعبیه شده بود تا شرکتکنندگان بهطور کلی با تحقیق آشنا شوند و از محرمانه بودن نتایج آن مطمئن شوند. با این حال، در ابتدا پس از ایجاد ارتباط با دانشآموزان، بهطور شفاهی نیز در باب تحقیق و اینکه نتایج آن محرمانه است، لزومی به ذکر نام نیست، اطلاعات فردی به صورت کلی تفسیر خواهد شد و اینکه پاسخگویی به پرسشنامهها ارتباطی به رابطه نوجوان با مدرسه ندارد و در نتایج تحصیلی آنها بیتأثیر است، توضیحاتی داده میشد و پس از کسب موافقت دانشآموزان، پرسشنامهها اجرا میگردید. برای جلوگیری از خستگی دانشآموزان، در صورت نیاز وقت استراحتی به آنها داده میشد. زمان پاسخگویی به کلیه پرسشنامهها بهطور متوسط 55 دقیقه بود.
در مورد مراقبان اصلی نوجوان (عمدتاً مادران)، در جلسه تعیینشده پس از برقراری ارتباط، مادران دفترچهای حاوی چهار پرسشنامه دریافت میکردند. در ابتدای هر دفترچه، راهنمایی قرار شده بود تا شرکتکنندگان بهطور کلی با تحقیق آشنا شوند و از محرمانه بودن نتایج آن مطمئن شوند. با این حال، بهطور شفاهی نیز در باب تحقیق و این که نتایج آن محرمانه است، لزومی به ذکر نام نیست (قبلاً پرسشنامه ـ ها بر اساس کد دانشآموز، کدگذاری شده بود)، اطلاعات فردی به صورت کلی تفسیر خواهد شد و اینکه پاسخگویی به پرسشنامهها ارتباطی به رابطه آنها با مدرسه ندارد و در نتایج تحصیلی فرزندان آنها بیتأثیر است، توضیحاتی داده میشد و پس از کسب موافقت والدین، پرسشنامهها اجرا میگردید. والدینی که سواد کافی برای پاسخگویی به پرسشنامهها را داشتند، خود به تکمیل آنها اقدام کردند. در این گروه از مادران، زمان پاسخگویی بهطور متوسط 40 دقیقه بود، اما در مورد والدین بیسواد و کم سواد، آزمونگر سؤالات را برای آنها میخواند و بدینترتیب پرسشنامهها تکمیل میشدند.
2ـ4ـ3 پرسشنامه جمعآوری اطلاعات
برای دستیابی به اطلاعات جمعیتشناختی، پرسشنامههایی حاوی مواردی از مشخصات فردی و خانوادگی هم برای نوجوانان (15مورد) و هم برای والدین (20مورد) تدارک شد که هر دو گروه آنها را تکمیل کردند
بر اساس اطلاعات به دست آمده از پرسشنامههای جمعآوری اطلاعات، از مجموع 613 دانشآموز (51 درصد دختر و 49 درصد پسر)، 33 درصد به منطقه 1، 33 درصد به منطقه سیزده و 34 درصد به منطقه نوزده تعلق داشتهاند. 88 درصد از دانشآموزان و 55 درصد از والدین متولد تهران و 12درصد دانشآموزان و 45
درصد والدین در شهرستان تولد یافتهاند. 91 درصد از والدین شرکتکننده را مادران (86 درصد خانه دار، 51 درصد دارای تحصیلات دبیرستانی و دیپلم) و 9 درصد را پدران (60 درصد دارای شغل آزاد، 42 درصد دارای تحصیلات دبیرستانی و دیپلم) تشکیل دادهاند. 83 درصد از خانوادهها، تا پنج نفر عضو داشتهاند.83 درصد از دانشآموزان هم در خانواده با پدر، مادر و خواهران و برادران زندگی کردهاند.
3ـ4ـ3 بافت خانواده
همانطور که پیشتر بیان شد (فصل یک: تعریفهای مفهومی و عملیاتی متغیرها)، در پژوهش حاضر، بافت خانواده بر حسب متغیرهای (1) دلمشغولی والدین در مورد زندگی نوجوان، (2) والدگری مثبت، (3) ارتباط
اینجا فقط تکه های از پایان نامه به صورت رندم (تصادفی) درج می شود که هنگام انتقال از فایل ورد ممکن است باعث به هم ریختگی شود و یا عکس ها ، نمودار ها و جداول درج نشوند.
برای دانلود متن کامل پایان نامه ، مقاله ، تحقیق ، پروژه ، پروپوزال ،سمینار مقطع کارشناسی ، ارشد و دکتری در موضوعات مختلف با فرمت ورد می توانید به سایت 77u.ir مراجعه نمایید
رشته روانشناسی و علوم تربیتی همه موضوعات و گرایش ها :روانشناسی بالینی ، تربیتی ، صنعتی سازمانی ،آموزش و پرورش، کودکاناستثنائی،روانسنجی، تکنولوژی آموزشی ، مدیریت آموزشی ، برنامه ریزی درسی ، زیست روانشناسی ، روانشناسی رشد
در این سایت مجموعه بسیار بزرگی از مقالات و پایان نامه ها با منابع و ماخذ کامل درج شده که قسمتی از آنها به صورت رایگان و بقیه برای فروش و دانلود درج شده اند
والد ـ نوجوان و نهایتاً (4) حمایت خانواده عملیاتی شده است. هم والدین و هم نوجوانان کلیه مقیاسهای مربوط به چهار نشانگر را تکمیل کردند.
برای کلیه مقیاسهای والدگری، سؤالات مشابهی برای گزارشهای نوجوان و والد مورد استفاده قرار گرفت، لکن متناسب با گزارشدهنده، فقط تطبیقهای جزئی در بیان سؤال داده شد. برای مثال، جمله “وقتی با مادرم صحبت میکنم، او به من گوش میدهد”(گزارش نوجوان) به جمله”وقتی فرزندم با من صحبت میکند، من به او گوش میدهم”تغییریافت.
الف) مقیاس شیوههای والدگری
دلمشغولی والدین در مورد زندگی نوجوان و والدگری مثبت با استفاده از مقیاس”شیوههای والدگری” گورمن ـ اسمیت و دیگران (1996، اقتباس از شوارتز و دیگران، 2005) اندازهگیری شدند.
زیرمقیاس دلمشغولی والدین (گزارش نوجوان: 11سؤال و گزارش والد: 21 سؤال) میزان رغبت والدین و نگرانی آنها را در باره زندگی نوجوان میسنجد. پاسخها بر مبنای مقیاس لیکرت درجهبندی شدهاند. نمره ـ های بالاتر در این زیرمقیاس مبیّن رغبت و نگرانی بیشتر والدین است (برای مثال، “وقتی خانه نیستید، آیا والدینتان میدانند که با چه کسانی بیرون هستید؟”).
زیرمقیاس والدگری مثبت (گزارش نوجوان: 10سؤال؛ گزارش والد: 9 سؤال) میزان استفاده از پاداش ـ های مثبت و تشویق رفتار مناسب از سوی والدین را میسنجد. پاسخها بر مبنای مقیاس لیکرت سه درجهای (تقریباً هرگز، 1؛ بعضی اوقات، 2؛ بیشتر اوقات، 3 ) درجهبندی شدهاند (برای مثال،”وقتی شما کاری انجام داده باشید که والدینتان دوست دارند یا آن را میپسندند، آیا آنها به شما لبخند میزنند؟”).
گورمن ـ اسمیت و دیگران (1996)، پایایی زیرمقیاسها را 68/0 تا 81/0 گزارش کردهاند. این زیرمقیاسها در چندین پژوهش مورد استفاده قرارگرفتهاند (برای مثال، شوارتز و دیگران2006؛ شوارتز و دیگران 2009). این پژوهشگران پایایی زیرمقیاسهای مذکور را 75/0 تا 89/0 گزارش کردهاند.
در ادامه، به نتایج به دست آمده در باب پایایی و اعتبار عاملی این زیرمقیاسها در اجرای نهایی خواهیم پرداخت.
1ـ الف) پایایی زیرمقیاسهای دلمشغولی والدین و والدگری مثبت
پایایی دو زیرمقیاس از مقیاس شیوههای والدگری با بهرهگیری از روش آلفای کرونباخ (حذف سؤال به شرط افزایش پایایی) محاسبه شد. پایایی زیرمقیاس دلمشغولی والدین (گزارش نوجوان) با حذف سؤالات 1،2،3، 62/0 و برای گزارش والد 74/0 به دست آمد. همچنین پایایی زیرمقیاس والدگری مثبت برای گزارش نوجوان 62/0 و برای گزارش والد 66/0 حاصل شد.
2ـ الف) تحلیل عاملی اکتشافی زیرمقیاس دلمشغولی والدین
با استفاده از روش تحلیل عاملی اصلی، ساختار عاملی زیرمقیاس دلمشغولی والدین (گزارش نوجوان) مورد بررسی قرار گرفت. این زیرمقیاس بر اساس نتایج به دستآمده از تحلیل پایایی با 8 سؤال وارد تحلیل عامل اکتشافی شد. اولین تحلیل عاملی نشان داد که یکی از سؤالها (سؤال 7) دارای بار عاملی کمتر از 3/0 است. کلاین (1997، ص.52) اظهار میدارد که بار عاملی 3/0 مبیّن این است که 9 درصد واریانس توسط عامل تبیین میشود و این مقدار به اندازهای بزرگ است که بار عاملی چشمگیر باشد، برای همین با حذف سؤال 7، زیرمقیاس مجددا با 7 سؤال تحلیل عاملی شد که در اینجا نتایج تحلیل دوم گزارش میشود (جدول1ـ3).
جدول 1ـ3. تحلیلی عامل اکتشافی زیرمقیاس دلمشغولی والدین (گزارش نوجوان)
کفایت نمونه گیری کایزر، میر، اولکین ( KMO )
آزمون کرویت بارتلت
درجه آزادی
معناداری
ارزش ویژه
درصد واریانس
تبیین شده
726/0
506/532
21
001/ 0P
356/2
652/33
سؤالات
4
5
6
8
9
10
11
بار های عاملی
612/0
605/0
588/0
452/0
662/0
514/0
601/0
جدول 1ـ3 نشان میدهد که مقدار شاخص نمونهبرداری و اندازه کرویت باتلر با درجه آزادی 21 معنادارند. مقادیر قطر ماتریس همبستگیهای ضد تصویری سؤالها اندازه بالاتر از 7/0 را برای این زیرمقیاس نشان دادند. بدین ترتیب، بر اساس این سه شاخص امکان تحلیل عاملی فراهم شد. جدول ارزش ویژه در تحلیل عاملی، یک عامل با بار ارزشی بالاتر از 2 را نشان داد و بر اساس نتایج جدول واریانس استخراجی، مشخص شد که این عامل 652/33 درصد از واریانس دلمشغولی والدین را تبیین معنادار میکند. با توجه به شناسایی یک عامل، تحلیل عاملی، سؤالها را بدون چرخش تحت یک عامل معرفی کرد. همانطور که نتایج جدول 1ـ3 نشان میدهد، کمترین بار عاملی به سؤال 8 و بالاترین به سؤال 9 اختصاص دارد.
در ادامه با بهرهگیری از روش تحلیل عاملی اصلی، ساختار عاملی زیرمقیاس دلمشغولی والدین (گزارش والد) نیز مورد بررسی قرار گرفت. این زیرمقیاس بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل پایایی با 21 سؤال وارد تحلیل عامل اکتشافی شد. اولین تحلیل عاملی نشان داد که 6 سؤال (سؤالات 1،2،3،4،15،17) دارای بار عاملی کمتر از 3/0 هستند. برای همین زیرمقیاس مجدداً با 15 سؤال، تحلیل عاملی شد. نتایج تحلیل عاملی مجدد نشان داد که سؤال 19 دارای بار عاملی کمتر از 3/0 است. بدین ترتیب، با حذف سؤال 19 تحلیل عامل نهایی با 14عامل صورت گرفت که در اینجا نتایج این تحلیل گزارش میشود (جدول2ـ3).
جدول 2ـ3. تحلیل عاملی اکتشافی زیر مقیاس دلمشغولی والدین (گزارش والد)
کفایت نمونه گیری کایزر، میر، اولکین ( KMO )
آزمون کرویت بارتلت
درجه آزادی
معناداری
ارزش ویژه
درصد واریانس تبیین شده
823/0
788/1
91
001/