تحقیق رایگان درمورد تحلیل عامل اکتشافی

3 روش نمونه‎گیری و حجم نمونه
نمونه مورد بررسی به روش نمونه‎گیری چندمرحله‎ای انتخاب شد. در مرحله نخست نمونه‎گیری، از سه ناحیه شمال، مرکز و جنوب تهران سه منطقه 1، 13 و 19 از مناطق نوزده‎گانه آموزشی تهران به قید قرعه انتخاب شدند. در مرحله بعدی، برای انتخاب دانش‎آموزان از سه منطقه آموزشی یادشده، روش خوشه‎ای دو مرحله‎ای به‎کارگرفته شد. در وهله اول، از فهرست اسامی مدارس راهنمایی دولتی (به تفکیک جنس) سه تا پنج مدرسه به‎طور تصادفی انتخاب شد و در وهله بعد، از مدارس منتخب، به روش تصادفی یک یا دو کلاس پایه دوم راهنمایی مبنای انتخاب دانش‎آموزان دختر و پسر قرار گرفت.
در پژوهش حاضر بر مبنای توصیه‎هایی که در مورد حجم نمونه در روش الگویابی معادله ساختاری شده است، سعی شد که در هر منطقه 200 دانش‎آموز (100 دختر و 100 پسر) و مراقبان اصلی آنها به عنوان جمعیت نمونه انتخاب شوند. در نهایت، پس از بررسی پرسشنامه‎ها( با حذف دانش‎آموزان دارای سابقه بیماری و مردودی) 613 نفر دانش‎آموز پایه دوم راهنمایی (314 نفر دختر و 299 نفر پسر) و مراقبان اصلی آنها (عمدتاً مادران) نمونه پژوهش حاضر را تشکیل دادند.
4ـ3 ابزارهای گردآوری اطلاعات
برای گردآوری اطلاعات، هفت پرسشنامه در گروه نوجوانان و چهار پرسشنامه در مورد والدین به‎کارگرفته شد. همچنین هر دو گروه، پرسشنامه جمع‎آوری اطلاعات را که حاوی پرسش‎هایی در مورد مشخصات فردی و خانوادگی بوده تکمیل کردند (پیوست الف).
در انتخاب پرسشنامه‎ها، دو ملاک اصلی مدّ نظر قرارگرفت؛ اول آنکه پرسشنامه‎هایی انتخاب شدند که در پژوهش‎های متعدد در حیطه مورد بررسی، مورد استفاده قرارگرفته‎اند و ویژگی‎های روان‎سنجی مناسبی برای آنها گزارش شده است. این امر از طریق جستجوی کامپیوتری و مکاتبه با صاحب‎نظران قلمروی مورد تحقیق میسر شد. دوم آنکه انجام یک پژوهش چند متغیره، مستلزم بهره‎گرفتن از چندین پرسشنامه است. به همین دلیل به‎منظور اجتناب از افزایش سؤالات یا از فرم کوتاه‎شده پرسشنامه‎ها بهره گرفته شد و یا پرسشنامه‎هایی به‎کارگرفته‎ شدند که سؤالات کمتری داشتند ولی با ویژگی‎های روان‎سنجی مناسب، متغیرهای مورد بررسی را اندازه‎گیری می‎کردند.
در ابتدا، پرسشنامه‎ها ترجمه معکوس شدند؛ بدین‎ترتیب که فردی متخصص در حیطه روان‎شناسی که به هر دو زبان انگلیسی و فارسی آشنایی کاملی داشت، پرسشنامه‎ها را به زبان فارسی ترجمه کرد. سپس فرد متخصص دیگر با همان ویژگی‎ها، پرسشنامه‎های فارسی را مجدداً به زبان انگلیسی برگرداند. در وهله بعد، این ترجمه با متن اصلی انگلیسی مقایسه شد و سپس ناهماهنگی‎های بین دو فرم توسط فرد متخصص سوم، مورد بررسی قرارگرفتند و در نهایت، پرسشنامه‎ها آماده شدند.
برای تضمین اعتبار محتوایی، پرسشنامه‎های آماده‎شده به چهار متخصص روان‎شناسی ارائه و پس از اعمال نظرهای ایشان، برای اجرای اولیه آماده شدند. به دنبال این مرحله، پرسشنامه‎ها به‎طور مقدماتی در تعداد محدودی از افراد نمونه تحقیق (30 نفر) اجرا شدند که نمره پایایی پرسشنامه‎ها با روش آلفای کرونباخ مبیّن ثبات درونی ابزارهای اندازه‎گیری در پژوهش بودند.
پایایی پرسشنامه‎ها، در اجرای نهایی نیز محاسبه شده ‎است. در این محاسبه از روش”حذف گویه به شرط افزایش پایایی”استفاده شده است. بر اساس این روش، اگر حذف گویه‎ای ضریب پایایی را به مقدار قابل توجهی افزایش دهد، این گویه حذف می‎شود. در این پژوهش در برخی از پرسشنامه‎ها، با کاربرد این روش، گویه‎هایی حذف شدند. همچنین اعتبار عاملی پرسشنامه‎ها که صورتی از اعتبار سازه است (سرمد و دیگران، 1383) از طریق تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی بررسی شد. در بخش‎های بعدی گزارش، نتایج به‎ دست آمده از تحلیل عامل اکتشافی هر یک از زیرمقیاس‎ها گزارش می‎شوند. از آنجا که در این فصل الگوی تحلیل عاملی تأییدی کل زیرمقیاسها ارائه خواهد شد، نتایج حاصل از تحلیل عامل تأییدی هر یک از زیرمقیاس‎ها در پیوستِ ب گزارش پژوهش، آورده شده‎اند. به استثنای مقیاس هویت که برای ارائه نمونه‎ای از روند کارِ تعیین اعتبار سازه پرسشنامه‎ها، نتایج هردو نوع تحلیل عاملی گزارش شده است.
در سطوری که در پی می‎آیند، پیش از بیان مشخصات هر یک از پرسشنامه‎‎ها و ویژگی‎های روان‎سنجی آنها، رویه اجرای ابزارهای پژوهش، توضیح داده خواهند شد.

1ـ4ـ3 رویه اجرای پرسشنامه‎ها
پس از تدارک نهایی پرسشنامه‎ها، با مراجعه به دفتر تحقیقات سازمان آموزش و پرورش شهرتهران، مجوز اجرای پرسشنامه‎ها با اعمال محدودیت‎هایی اخذ شد. بدین‎ترتیب که سه سؤال از پرسشنامه‎ای که رفتار مشکل‎آفرین را براساس گزارش نوجوان می‎سنجید و چهار سؤال از پرسشنامه‎ای که رفتار مشکل‎آفرین نوجوان را بر اساس گزارش والدین اندازه‎گیری می‎کرد، به دلیل اینکه محتوای آنها به فعالیت جنسی و مصرف مواد مربوط بود، مجوز اجرا در مدارس راهنمایی را دریافت نکردند و از مجموعه سؤالات حذف شدند.
به‎دنبال اخذ مجوز از دفتر تحقیقات، با مراجعه به مناطق آموزش و پرورش، فهرست اسامی مدارس راهنمایی دولتی دخترانه و پسرانه سه منطقه 1، 13 و 19 دریافت شد. در مراجعه به مدارس منتخب، در جلسه‎ای با مدیر مدرسه پس از برقراری ارتباط مؤثر و بیان توضیحاتی در باب پژوهش، در ابتدا در مورد اجرای پرسشنامه‎های نوجوانان در کلاس، هماهنگی‎های لازم صورت گرفت و در وهله بعد، برای اجرای پرسشنامه‎های والدین، جلسه‎ای تعیین ‎شد تا مراقب اصلی نوجوان، یعنی، کسی که مسئولیت امور روزمره او را دارد ـ که در فرهنگ ما به‎طور عمده مادران عهده‎دار چنین مسئولیتی هستند ـ در آن جلسه حضور یابند.
کلیه پرسشنامه‎های نوجوانان در کلاس به‎طور گروهی و بدون ذکر نام اجرا شدند (قبلاً هر پرسشنامه بر اساس نام دانش‎آموز در دفتر کلاس، کدگذاری شد).
هر نوجوان، دفترچه‎ای حاوی هفت پرسشنامه دریافت می‎کرد. در ابتدای هر دفترچه، راهنمایی تعبیه شده بود تا شرکت‎کنندگان به‎طور کلی با تحقیق آشنا شوند و از محرمانه بودن نتایج آن مطمئن شوند. با این حال، در ابتدا پس از ایجاد ارتباط با دانش‎آموزان، به‎طور شفاهی نیز در باب تحقیق و اینکه نتایج آن محرمانه است، لزومی به ذکر نام نیست، اطلاعات فردی به صورت کلی تفسیر خواهد شد و اینکه پاسخگویی به پرسشنامه‎ها ارتباطی به رابطه نوجوان با مدرسه ندارد و در نتایج تحصیلی آنها بی‎تأثیر است، توضیحاتی داده می‎شد و پس از کسب موافقت دانش‎آموزان، پرسشنامه‎ها اجرا می‎گردید. برای جلوگیری از خستگی دانش‎آموزان، در صورت نیاز وقت استراحتی به آنها داده می‎شد. زمان پاسخگویی به کلیه پرسشنامه‎ها به‎طور متوسط 55 دقیقه بود.
در مورد مراقبان اصلی نوجوان (عمدتاً مادران)، در جلسه‎ تعیین‎شده پس از برقراری ارتباط، مادران دفترچه‎ای حاوی چهار پرسشنامه دریافت می‎کردند. در ابتدای هر دفترچه، راهنمایی قرار شده بود تا شرکت‎کنندگان به‎‎طور کلی با تحقیق آشنا شوند و از محرمانه بودن نتایج آن مطمئن شوند. با این حال، به‎طور شفاهی نیز در باب تحقیق و این که نتایج آن محرمانه است، لزومی به ذکر نام نیست (قبلاً پرسشنامه ـ ها بر اساس کد دانش‎آموز، کدگذاری شده بود)، اطلاعات فردی به صورت کلی تفسیر خواهد شد و اینکه پاسخگویی به پرسشنامه‎ها ارتباطی به رابطه آنها با مدرسه ندارد و در نتایج تحصیلی فرزندان آنها بی‎تأثیر است، توضیحاتی داده می‎شد و پس از کسب موافقت والدین، پرسشنامه‎ها اجرا می‎گردید. والدینی که سواد کافی برای پاسخگویی به پرسشنامه‎ها را داشتند، خود به تکمیل آنها اقدام کردند. در این گروه از مادران، زمان پاسخگویی به‎طور متوسط 40 دقیقه بود، اما در مورد والدین بی‎سواد و کم سواد، آزمونگر سؤالات را برای آنها می‎خواند و بدین‎ترتیب پرسشنامه‎ها تکمیل می‎شدند.
2ـ4ـ3 پرسشنامه جمع‎آوری اطلاعات
برای دستیابی به اطلاعات جمعیت‎شناختی، پرسشنامه‎هایی حاوی مواردی از مشخصات فردی و خانوادگی هم برای نوجوانان (15مورد) و هم برای والدین (20مورد) تدارک شد که هر دو گروه آنها را تکمیل کردند
بر اساس اطلاعات به‎ دست آمده از پرسشنامه‎های جمع‎آوری اطلاعات، از مجموع 613 دانش‎آموز (51 درصد دختر و 49 درصد پسر)، 33 درصد به منطقه 1، 33 درصد به منطقه سیزده و 34 درصد به منطقه نوزده تعلق داشته‎اند. 88 درصد از دانش‎آموزان و 55 درصد از والدین متولد تهران و 12درصد دانش‎آموزان و 45
درصد والدین در شهرستان تولد یافته‎اند. 91 درصد از والدین شرکت‎کننده را مادران (86 درصد خانه دار، 51 درصد دارای تحصیلات دبیرستانی و دیپلم) و 9 درصد را پدران (60 درصد دارای شغل آزاد، 42 درصد دارای تحصیلات دبیرستانی و دیپلم) تشکیل داده‎اند. 83 درصد از خانواده‎ها، تا پنج نفر عضو داشته‎اند.83 درصد از دانش‎آموزان هم در خانواده با پدر، مادر و خواهران و برادران زندگی کرده‎اند.
3ـ4ـ3 بافت خانواده
همان‎طور که پیش‎تر بیان شد (فصل یک: تعریف‎های مفهومی و عملیاتی متغیرها)، در پژوهش حاضر، بافت خانواده بر حسب متغیرهای (1) دل‎مشغولی والدین در مورد زندگی نوجوان، (2) والدگری مثبت، (3) ارتباط

والد ـ نوجوان و نهایتاً (4) حمایت خانواده عملیاتی شده است. هم والدین و هم نوجوانان کلیه مقیاس‎های مربوط به چهار نشانگر را تکمیل کردند.
برای کلیه مقیاس‎های والدگری، سؤالات مشابهی برای گزارش‎های نوجوان و والد مورد استفاده قرار گرفت، لکن متناسب با گزارش‎دهنده، فقط تطبیق‎های جزئی در بیان سؤال داده شد. برای مثال، جمله “وقتی با مادرم صحبت می‎کنم، او به من گوش می‎دهد”(گزارش نوجوان) به جمله”وقتی فرزندم با من صحبت می‎کند، من به او گوش می‎دهم”تغییریافت.
الف) مقیاس شیوه‎های والدگری
دل‎مشغولی والدین در مورد زندگی نوجوان و والدگری مثبت با استفاده از مقیاس”شیوه‎های والدگری” گورمن ـ اسمیت و دیگران (1996، اقتباس از شوارتز و دیگران، 2005) اندازه‎گیری شدند.
زیرمقیاس دل‎مشغولی والدین (گزارش نوجوان: 11سؤال و گزارش والد: 21 سؤال) میزان رغبت والدین و نگرانی آنها را در باره زندگی نوجوان می‎سنجد. پاسخ‎ها بر مبنای مقیاس لیکرت درجه‎بندی شده‎اند. نمره ـ های بالاتر در این زیرمقیاس مبیّن رغبت و نگرانی بیشتر والدین است (برای مثال، “وقتی خانه نیستید، آیا والدین‎تان می‎دانند که با چه کسانی بیرون هستید؟”).
زیرمقیاس والدگری مثبت (گزارش نوجوان: 10سؤال؛ گزارش والد: 9 سؤال) میزان استفاده از پاداش ـ های مثبت و تشویق رفتار مناسب از سوی والدین را می‎سنجد. پاسخ‎ها بر مبنای مقیاس لیکرت سه درجه‎ای (تقریباً هرگز، 1؛ بعضی اوقات، 2؛ بیشتر اوقات، 3 ) درجه‎بندی شده‎اند (برای مثال،”وقتی شما کاری انجام داده باشید که والدین‎تان دوست دارند یا آن را می‎پسندند، آیا آنها به شما لبخند می‎زنند؟”).
گورمن ـ اسمیت و دیگران (1996)، پایایی زیرمقیاس‎ها را 68/0 تا 81/0 گزارش کرده‎اند. این زیرمقیاس‌ها در چندین پژوهش مورد استفاده قرارگرفته‎اند (برای مثال، شوارتز و دیگران2006؛ شوارتز و دیگران 2009). این پژوهشگران پایایی زیرمقیاس‎های مذکور را 75/0 تا 89/0 گزارش کرده‎اند.
در ادامه، به نتایج به‎ دست آمده در باب پایایی و اعتبار عاملی این زیرمقیاس‎ها در اجرای نهایی خواهیم پرداخت.
1ـ الف) پایایی زیرمقیاس‎های دل‎مشغولی والدین و والدگری مثبت
پایایی دو زیرمقیاس از مقیاس شیوه‎های والدگری با بهره‎گیری از روش آلفای کرونباخ (حذف سؤال به شرط افزایش پایایی) محاسبه شد. پایایی زیرمقیاس دل‎مشغولی والدین (گزارش نوجوان) با حذف سؤالات 1،2،3، 62/0 و برای گزارش والد 74/0 به‎ دست آمد. همچنین پایایی زیرمقیاس والدگری مثبت برای گزارش نوجوان 62/0 و برای گزارش والد 66/0 حاصل شد.
2ـ الف) تحلیل عاملی اکتشافی زیرمقیاس دل‎مشغولی والدین
با استفاده از روش تحلیل عاملی اصلی، ساختار عاملی زیرمقیاس دل‎مشغولی والدین (گزارش نوجوان) مورد بررسی قرار گرفت. این زیرمقیاس بر اساس نتایج به‎ دست‎آمده از تحلیل پایایی با 8 سؤال وارد تحلیل عامل اکتشافی شد. اولین تحلیل عاملی نشان داد که یکی از سؤال‎ها (سؤال 7) دارای بار عاملی کمتر از 3/0 است. کلاین (1997، ص.52) اظهار می‎دارد که بار عاملی 3/0 مبیّن این است که 9 درصد واریانس توسط عامل تبیین می‎شود و این مقدار به اندازه‎ای بزرگ است که بار عاملی چشمگیر باشد، برای همین با حذف سؤال 7، زیرمقیاس مجددا با 7 سؤال تحلیل عاملی شد که در اینجا نتایج تحلیل دوم گزارش می‎شود (جدول1ـ3).

جدول 1ـ3. تحلیلی عامل اکتشافی زیرمقیاس دل‎مشغولی والدین (گزارش نوجوان)
کفایت نمونه گیری کایزر، میر، اولکین ( KMO )
آزمون کرویت بارتلت
درجه آزادی
معناداری
ارزش ویژه
درصد واریانس
تبیین شده
726/0
506/532
21
001/ 0P
356/2
652/33
سؤالات
4
5
6
8
9
10
11
بار های عاملی
612/0
605/0
588/0
452/0
662/0
514/0
601/0
جدول 1ـ3 نشان می‎دهد که مقدار شاخص نمونه‎برداری و اندازه کرویت باتلر با درجه آزادی 21 معنادارند. مقادیر قطر ماتریس همبستگی‎های ضد تصویری سؤال‎ها اندازه بالاتر از 7/0 را برای این زیرمقیاس نشان دادند. بدین ترتیب، بر اساس این سه شاخص امکان تحلیل عاملی فراهم شد. جدول ارزش ویژه در تحلیل عاملی، یک عامل با بار ارزشی بالاتر از 2 را نشان داد و بر اساس نتایج جدول واریانس استخراجی، مشخص شد که این عامل 652/33 درصد از واریانس دل‎مشغولی والدین را تبیین معنادار می‎کند. با توجه به شناسایی یک عامل، تحلیل عاملی، سؤال‎ها را بدون چرخش تحت یک عامل معرفی کرد. همان‎طور که نتایج جدول 1ـ3 نشان می‎دهد، کمترین بار عاملی به سؤال 8 و بالاترین به سؤال 9 اختصاص دارد.
در ادامه با بهره‎گیری از روش تحلیل عاملی اصلی، ساختار عاملی زیرمقیاس دل‎مشغولی والدین (گزارش والد) نیز مورد بررسی قرار گرفت. این زیرمقیاس بر اساس نتایج به‎ دست آمده از تحلیل پایایی با 21 سؤال وارد تحلیل عامل اکتشافی شد. اولین تحلیل عاملی نشان داد که 6 سؤال (سؤالات 1،2،3،4،15،17) دارای بار عاملی کمتر از 3/0 هستند. برای همین زیرمقیاس مجدداً با 15 سؤال، تحلیل عاملی شد. نتایج تحلیل عاملی مجدد نشان داد که سؤال 19 دارای بار عاملی کمتر از 3/0 است. بدین ترتیب، با حذف سؤال 19 تحلیل عامل نهایی با 14عامل صورت گرفت که در اینجا نتایج این تحلیل گزارش می‎شود (جدول2ـ3).
جدول 2ـ3. تحلیل عاملی اکتشافی زیر مقیاس دل‎مشغولی والدین (گزارش والد)
کفایت نمونه گیری کایزر، میر، اولکین ( KMO )
آزمون کرویت بارتلت

درجه آزادی
معناداری
ارزش ویژه
درصد واریانس تبیین شده
823/0
788/1
91
001/