سنجش عملکرد در دانشگاهها
در خصوص اثر بازار گرایی بر عملکرد مؤسسات آموزش عالی، کاتلر و فوکس[1] (1985) بیش از دو دهه پیش بر اهمیت بازاریابی راهبُردی در آموزش عالی اشاره نمودهاند. علاوه بر این، حدود یک دهه پیش برنامه ملی کیفیت بالدریج((BNQP[2] سازم آنها و واحدهای آموزش عالی را نیز در بین سازمانهای مشمول این برنامه وارد نمود. نتیجه این اتفاق “معیارهای آموزشی بالدریج برای ترقی عملکرد” بود که در هفت گروه شامل ارزشهای اصلی و مفاهیم طراحیشده بود. این ارزشها و مفاهیم همان باورها و رفتارهایی میباشند که در سازمانهای با عملکرد متعالی یافت میشوند. اهداف این معیارها کمک به سازم آنها در دستیابی به “بهبود دائمی منافع ارائهشده به دانشجویان و صاحبان سرمایه که به کیفیت آموزش کمک میکند” و “بهبود کارایی کلی سازمان” و “یادگیری سازمانی و شخصی” هست(BNQP، 2005).
ارزیابی معیارهای آموزشی بالدریج برای ترقی عملکرد نشان میدهد که همه اجزای بازار گرایی که در ادبیات بازاریابی(جاوورسکی و کهلی، 1993؛ کهلی و جاوورسکی، 1990؛ نارور و اسلاتر، 1990؛ اسلاتر و نارور، 1994آ و1994ب) توضیح دادهشده است در معیارهای مذکور گنجاندهشدهاند. از دید رفتاری، آنچه در این معیارها مورد نیاز است این است که یک سازمان آموزشی باید از نیازهای حال و آینده دانشجویان آگاهی داشته و طبق این نیازها عمل کند، نقاط ضعف و قوت و سطح عملکرد خود نسبت به رقبا را بشناسد، و از هماهنگی تلاشهایی که سازمان را به سمت ایجاد، ارائه و حفظ تعادل در منافع دانشجو و صاحبان سرمایه و سطح بالایی از رضایت آنها میبرد، حمایت کند. از لحاظ عملی نیز این معیارها نیاز به یک تلاش سازمانی جهت گردآوری، انتشار و عمل طبق اطلاعات مربوط به نیازها، انتظارات و ترجیحات دانشجویان دارند. واضح است “معیارهای آموزشی بالدریج برای ترقی عملکرد” نشان میدهد که (چه با طراحی و چه بدون آن)، اعمال و رفتارهایی که بر سطح بالای بازار گرایی دلالت دارند، اجزای مهم معیارها هستند که منجر به عملکرد بینقص در آموزش عالی میشوند. این امر هم راستا با ادبیات بازاریابی است که تحقیقات نظری و تجربیای ارائه میدهد که نشان میدهد سطوح بالاتر بازار گرایی منجر به توانایی بالاتر سازمان در دستیابی به اهداف میشود.
بازار گرایی (درجه اجرای مفهوم بازاریابی) میتواند توسط رفتارها و اعمال سازمان منعکس شوند(کهلی و جاوورسکی، 1990؛ نارور و اسلاتر، 1990). طبق “معیارهای آموزشی بالدریج برای ترقی عملکرد” منافع بالقوه برتری رفتار و اعمال سازمان غیرانتفاعی که نشاندهنده بازار گرایی بالاست، کمتر از توانایی برای دستیابی به “تعالی عملکرد” نیست.
[1] Kotler and Fox
[2] baldrige national quality program